Pszczoły zbierają z kwiatów i innych części roślin nie tylko nektar i spadź, ale też ogromne ilości pyłku kwiatowego. Z niego powstaje pierzga (nazwana też chlebem pszczelim). Bez niej rój pszczeli nie mógłby normalnie pracować.
Dobry silny rój - jedna rodzina zbiera w ciągu sezonu około
60 kg pyłku. Z tego zużywa na swoje potrzeby około 30 kg, a reszta jest zapasem na wypadek np. niesprzyjającej pogody, gdy akurat brakuje pyłkodajnych roślin.
Czym jest pyłek?
Pyłki to męskie komórki rozrodcze, produkowane przez kwiaty, a raczej pręciki - w nieprawdopodobnie wielkich ilościach. Pyłki są jednokomórkowe - powstają w woreczkach pyłkowych, stanowiącą najważniejszą część pręcików.
Dla nas pyłek to bardzo delikatny mączysty proszek.
Jak wygląda pyłek ?
Każda roślina ma pyłek o innej barwie i innym odcieniu.
Pyłek dębu jest szarozielony (tak samo wygląda pyłek agrestu, gruszy, laku - choć różnią się odcieniem).
Pyłki gryki, buku i bzu czarnego są cytrynowożółte (ale też różnią się wyraźnie odcieniami).
Pyłki dzwonka, gęsiówki alpejskiej, jarzębiny, lebiody, porzeczki, akacji są oliwkowoszare.
Pyłki maku są czarne.
Każdy z nich jest odmienny. Najczęściej spotykane są pyłki żółte i jasnobrązowe.
Pyłki są różnorodne pod wieloma względami. Różnią się nie tylko barwą, ale także wielkością komórek pyłkowych. Dla nas wszystkie są maleńkie, ale pod mikroskopem można zobaczyć jak różnią się wielkością i kształtami. Niektóre kształtami przypominają bułeczki, inne trójkąty, orzeszki czy dzwonki.
* różnorodność pyłków pod względem kształtów, barw, wielkości, ciężaru badała u nas dr Turowska (przeprowadziła ona analizę morfologiczną pyłków 220 roślin lekarskich należących do 56 rodzin.
Waga pojedynczych pyłków waha się od kilkunastu do kilkudziesięciu mikrogramów.
Jakie bogactwa zawierają w sobie pyłki?
Zawierają przede wszystkim bardzo bogaty skład chemiczny. Pyłek jest bogaty "we wszystko" czyli
* białka, tłuszcze, węglowodany, składniki mineralne, witaminy....
*enzymy oraz cały kompleks substancji o różnych właściwościach
Wykryto m.in antybiotyk wysokiej aktywności.
Skład białka pyłku:
*peptony,
*globuliny
*aminokwasy t.j. lizyna, histydyna, arginina, alanina, tyrozyna, wazelina, metionina, fenyloalanina, leucyna, izoleucyna, kwas asparaginowy, seryna, kwas glutaminowy, treoniny i in.
Skład białkowy jest urozmaicony - jednak wszystko jest zależy od tego z jakiej rośliny pochodzi pyłek.
Z węglowodanów - głównie fruktoza i glukoza i in.
Z tłuszczy - substancje do nich zbliżone (lecytyna i in) oraz substancje wzrostowe (hormony).
Z czego składa się pyłek ?
* woda 12-25%
* węglowodany 25-48 % (cukry proste, dwucukry, wielocukry)
* tłuszcze 2-4% (zawierają 12 kwasów tłuszczowych)
* składniki mineralne 3-5 % (makroelementy takie jak potas, fosfor, wapń, żelazo i mikroelementy jak kobalt, mangan, krzem, siarka, miedź, cynk, sód, molibden oraz 24 inne pierwiastki śladowe)
* białka 20-47% z czego 13% suchego pyłku stanowią aminokwasy. Na 12 aminokwasów stwierdzonych w pyłku, aż 10 stanowiły egzogenne, a więc te niesyntetyzowane przez nasz organizm
* witaminy - pyłek jest koncentratem witamin, szczególnie z grupy B (B1,B2, B3,B6,B12, H in.)
Ponadto zawiera witaminy rozpuszczalne w tłuszczach jak A,E,D,F, nieco witaminy C i innych.
W pyłku obecne są również BIOFLAWONOIDY, także rutyna (która wzmacnia ścianki kapilarów, zapobiega wylewom krwi do mózgu, atakom serca, żylakom itp.)
Zawiera, także FITONCYDY czyli substancje o działaniu bakterio- grzybo- i pierwiastkobójczym, OLEJKI ETERYCZNE, HORMONY, ANTYBIOTYKI, ENZYMY, STYMULATORY WZROSTU i in.
Czy pyłki mogą być chorobotwórcze?
Tak mogą - przecież naturalnie zdarzają się osoby uczulone na pyłki (katar sienny to przecież efekt uczulenia na pyłki kwiatowe.
Ale może się tak zdarzyć, że pszczoły mogą zbierać pyłek z roślin trujących t.j np. tojad, ciemiężyca, ziemowit, bagno, kaczeniec ostry, bieluń, tytoń, naparstnica, różanecznik (rododendron)
Dlaczego tak robią ?
Robią to tylko wtedy i niechętnie gdy nie mogą znaleźć innych roślin. Pyłek zbierany z "głodu" z roślin trujących powoduje choroby pszczół. Zdarzyć się może, że pszczoły zatruwają się pyłkiem zepsutym. Zdarzyć się to może przy nagłych zmianach temperatury np. podczas przymrozkach wiosennych. Pszczelarze nazwali te zatrucia " chorobą majową". Nie wiadomo jednak czy powodem tego jest zepsucie się białek w pyłku czy też niska temperatura wyzwala w nim toksyczne substancje.
Dodam jeszcze, że częste alergie pochodzą z pyłku roznoszonego przez wiatr, czyli z tego, który znajduje się w powietrzu, ale nie z pyłku zbieranego przez pszczoły. Dzieje się tak dlatego, że zbieraczki dodają do pyłku nektar i ślinę - a te "unieszkodliwiają" alergeny.
Na jakie pyłki roślin ludzie najczęściej reagują uczuleniem?
Są to pyłki takie jak - leszczyna, olcha, brzoza, akacja, topola, lipa, sosna, jodła, modrzew oraz na większość dziko rosnących traw.
W medycynie ludowej pyłek był stosowany jako lek i ...kosmetyk.
Jakie zastosowanie miał pyłek jako kosmetyk ?
* Egipcjanki, a potem Rzymianki używały go na piękną cerę
* leczono pyłkiem oparzenia u niemowląt (w specyficzny sposób). Za najskuteczniejszy uchodził pyłek malw. Właśnie zbierano bukiet takich kwiatów, wkładano je do wazonu, a gdy przewijano malucha - wytrząsało się pyłek z kwiatów na oparzenia i pieluchę. Mieszano także pyłek z maścią (ale sam pyłek jest lepki, bo ziarenka otoczone są jakby żywicą). Bukiet wystarczał na długo bo - kwiaty ciągle wytwarzały pyłek.
Właściwości pyłku:
* nie dopuszcza do męskiej choroby (zwanej popularnie prostatą), a nawet ją leczy,
* wpływa dodatnio na skład krwi,
* normalizuje czynności jelit,
* obniża ciśnienie,
* reguluje przemianę materii,
*działa leczniczo na system nerwowy i wewnątrzwydzielniczy,
* nie dopuszcza do przedwczesnego starzenia się i niedołężnienia organizmu.
Działanie pyłku pszczelego:
- we Francji podawano dzieciom na śniadanie po łyżeczce pyłku (ewentualnie z miodem) - wystarczyło, aby takie dzieci szybciej wracały do zdrowia niż takie nie zażywające pyłu.
- pyłek okazał się dobrym i pomocnym specyfikiem w walce z anemią,
- pomocny przy zwiększaniu ilości hemoglobiny i erytrocytów we krwi,
- u osób chorych na nadciśnienie, obniża je,
- pomagał przy biegunkach, zakażeniach pałeczką okrężnicy i chronicznych zaparciach.,
- pyłek daje dobre wyniki lecznicze w wielu chorobach nerwowych (działa lepiej trwalej i korzystniej niż leki farmaceutyczne),
- kuracje pyłkowe normalizują stan psychiczny - po tygodniu obserwuje się poprawę -zanika nerwowość, irytacje, pojawia się dobre samopoczucie,
- pyłek jest cennym środkiem przy leczeniu cukrzycy,
W pyłku znajduje się antybiotyk, którego prototypem jest penicilina. Związek ten potrafi zahamować rozwój niektórych mikroorganizmów jak np. salmonelli - tak trudnej do zniszczenia, a odpowiedzialnej za niektóre typy tyfusu.
Pyłek niszczy szkodliwe mikroorganizmy, a pozwala rozwijać się pożytecznym.
,
